O PRIMEIRO MAPA DO CEREBRO HUMANO

  O cerebro é o órgano máis descoñecido, o que máis incógnitas alberga. Profundizar nos seus segredos será un pouco máis sinxelo a partir de agora gracias a dous mapas que aportan datos e coordenadas claves para a comprensión do funcionamento cerebral dos mamíferos. Aínda que todavía básicos, estes modelos en tres dimensións poden ser moi útiles para adentrarse nos pasos que marcan o desenrolo, seguir os circuitos de comunicación, ou coñecer máis a fondo as raíces de problemas como a esquizofrenia ou o autismo. 

                       

  A revista "Nature" publica esta semana  estes dous traballos que prometen un importante impulso no ceñecemento do cerebro e as súas patoloxías. Ambos traballos están ligados ao Instituto Allen de Estudos Cerebrais, unha entidade privada sen ánimo de lucro posta en marcha por Paul G. Allen, cofundador de Microsoft, que está empeñado en desentrañar os misterios do cerebro. 

  O primeiro deles detalla as conexións neuronais presentes no cerebro dun rato. Bastante minucioso é o primeiro mapa destas características que se fai nun animal vertebrado e aporta datos fundamentais para entender de qué forma se comunican as rexións cerebrais. Dende fai un cuarto de século disponse do "conectoma" do gusano C. elegans, que ten só 302 neuronas. Nembargantes, o cerebro do rato ten 75 millóns de neuronas, organizadas de forma similar ás do humano. 

                              

                       

  O segundo é un mapa da expresión dos xens no cerebro prenatal, que indica onde e cómo vai evolucionando esa expresión para conformar o desenrolo cerebral. 

  O que conseguiron os investigadores do Allen "é unha especie de manual de instruccións de cómo se vai formando o cerebro, limitado a tres estadíos do desenrolo embrionario, aínda que con datos de miles de xens", aclara Xoan Lerma, director do Instituto de Neurociencias de Alicante CSIC-UMH. Esta é a primeira vez que se obtén un mapa de expresión xénica de este tipo en humanos. 

  En especial, resaltan os autores, o traballo pode aportar datos moi interesantes en patoloxías como o autismo, que se empezan a xestar durante o desenrolo embrionario. 

                             

  O mapa de expresión xénica abre novas posibilidades xa que permitirá aos neurocientíficos estudiar en patoloxías espontáneas ou inducidas no laboratorio, cómo a alteración de determinados xens xenera modificacións no desenrolo do cerebro. 

  O traballo valida ademáis o controvertido uso de modelos de rato para o estudo das patoloxías humanas, xa que puxo de manifesto que hai máis similitudes que diferencias entre o cerebro de roedores e o humano.

  Aínda que cauteloso, Lerma augura novos achados neste área, gracias aos avances en tecnoloxía e computación que dan lugar á posibilidade de realizar análises a gran escala.